Ana sayfa

İBN-İ TEYMİYE :

İsmi Ahmet Takiyyuddin Ebu’l Abbas İbn-i Şeyh Şihabuddin Abdulhalim İbn-i Teymiyye’dir. İbn-i Teymiyye Kürttür.

İslam tarihinde birçok büyük Kürt alim ve önder çıkmıştır. Bazıları şunlardır.İbn-i Hacer, İbn-i Kesir, İbn-i Esir, İbn-i Halikan, Şeyh Abdulkadir Geylanî, İmam-ı Azam (Ebu Hanife), Mevlana Halit, Bediüzzaman Saidi Kurdi, Şêx Ehmedê Xani, Selahaddini Eyyubi, Said Havva, M. Said Ramazan El-Boti, Muhammed Abdulbasıt Abdulsamet, Şêx Ubeydullah Nehri, Şêx Said, Şêx Osman.

İmam İbn-i Teymiyye Hicri takvime göre 661‘de Rebiyülevvel (nisan) ayının onuncu gününde Kürdistan’ın Hz. İbrahim’i akla getiren Harran şehrinde doğmuştur.

İmam İbn-i Teymiyye’nin ailesi Hanbeli mezhebine mensuptu ve dini ve ilmi alanda ün yapmıştı. Diğer yandan onun ailesi ders verme fetva verme ve telif işlerinde çok iyi tanınıyordu. Müslümanlar onların kadir ve kıymetlerini biliyorlar ve onlara büyük bir saygı gösteriyorlardı. İmam İbn-i Teymiyye ezber alanında ve akli muhakeme de emsalsizdi. Bu olumlu özelliklerinden daha fazlası da İmam İbn-i Teymiyyede mevcuttu. Zamanının alim ve öğretmenleri onun ezber gücüne hayran kalıyorlardı. İmam İbn-i Teymiyye bu vasıfları vesilesiyle Şam’da ün saldı. Halep şehrinden büyük bir alim onun bu şöhretini duymuştu. Bu alim onu görmek ve imtihan etmek için Şam’a gider. O alim on üç hadisi tahtaya yazıp henüz çocuk yaşta olan İmam İbn-i Teymiyye’ye dedi ki: “Şu hadisleri tekrarlamadan ezbere oku.” İmam İbn-i Teymiyye hadisleri ezbere okudu. Bunun üzerine o alim: Eğer bu çocuk yaşarsa; ünü bütün cihana yayılacaktır. Vallahi böyle bir insan görülmedi” demiştir.

İmam İbn-i Teymiyye yedi yaşına kadar Harran’da kalmıştı. Moğollar Harran’ı ele geçirdikten sonra, bütün ailesiyle Şam’a göç etti.Yolda çok acı çektiler ve çok zorlukla yüz yüze karşılaştılar.Bu İmam İbn-i Teymiyye’nin Moğollara kin duymasına sebep oldu. Göçten sonra İmam İbn-i Teymiyye’nin babası Emeviyye Camii’sinin Müderrisi oldu. İmam İbn-i Teymiyye ilmi çevrelerde yetişti ve çocukluğunda Kur’an-ı ezberleyip bütün ilimleri okudu. Ağırlıklı olarak Arapça dilbilgisinde olmakla birlikte her alanda o çevrede otorite oldu. İmam İbn-i Teymiyye Fıkıh alanında da en yüksek seviyeye ulaştı ve Müslümanlar içinde bir müceddid gibi kabul edildi. İmam İbn-i Teymiyye hadis ilmi alanında da otorite gibi kabul ediliyordu. Hafız Zemlekanî (ölümü H:727) İmam İbn-i Teymiyye hakkında şöyle der: “Yüzyıllardır hafızası onun kadar güçlü hiç kimse işitmedim.”

Hafız El-Mizzi de İmam İbn-i Teymiyye hakkında şöyle der: ‘Ben İmam İbn-i Teymiyye gibi Kur’an ve Sünneti bilen ve yaşamında pratize eden bir kimse görmedim.’

İLMİ HİZMETİ VE METODU

İmam İbn-i Teymiyye’nin zamanında Bağdat’tan ve Endülüs’ten bir çok alim Şam’a göç ettiği için Şam şehri ilim merkezi olmuştu. İmam İbn-i Teymiyye Eş’arilerin medreselerinde okudu. O çoğunlukla Ömer İbn-i Hattab, Ali İbn-i Ebu Talip ve İbn-i Abbas’ın fikirleri üzerinde ağırlıklı olarak duruyordu. Tabiinlerin içinde Said ibni Müseyyeb, Kasım ibni Muhammed ve onların fetvaları üzerinde duruyordu. Allame ez-Zemlekanî, İmam İbn-i Teymiyye hakkında şöyle der: Birisi ilmi alanda bir şey sorduğunda ve İmam İbn-i Teymiyye cevap verdiğinde herkes tatmin olurdu.

MOĞOLLARA KARŞI CİHADI

Moğollar 702 yılında Şam’ı ele geçirdiklerinde, halkın içine korku girdi. İmam İbn-i Teymiyye onları umutlandırdı. Onları cesaretlendirdi ve onlara şöyle dedi:

“Düşmanlarınıza karşı galip geleceksiniz.” Devletin yetkilileri onu uyardılar ve ona şöyle dediler. “İnşallah de” o da şöyle bir cevap verdi: ‘Ben bu sözü yorumlamıyorum, ben bu sözü tahkik ediyorum’ sonra döndü ve halka şöyle dedi: “Beni düşmanın içinde başımda Kur’an bulunurken bile görürseniz, yine de beni öldürün.” İmam İbn-i Teymiyye Mücahit gruplarının önüne düştü. Cihad başladığı zaman Ramazan ayıydı ve bütün Mücahidler oruçluydu. İmam İbn-i Teymiyye Mücahitlerin Cihad’tan dolayı oruçlarını kırabileceklerine dair fetva verdi. Sonra İmam İbn-i Teymiyye Mücahitlere moral vermek için onların arasında dolaştı ve orucunu kırdı. Moğollar bozguna uğrayana değin bu hal devam etti. İmanlı bir bilginin durumu böyledir. Halktan kopamaz ve o yerinde bir ışıktır.

TOPLUM GERÇEKLİĞİ HAKKINDAKİ TAVRI:

İmam İbn-i Teymiyye çağının toplumsal gerçekliği hakkında toplumun hastalığını iyi analiz etmişti. Şehirlerde vali ve sultanlara nasihat ederdi. Onların kötülüklerini kınardı. Bundan ötürü çok kereler hapse düştü. Hapse düştüğü zaman haline razı oldu ve Allah rızası için büyük direniş gösterdi. Onlar ona ‘Ey imam biraz yerinde dur ki seni zindana atmasınlar,’ Dediklerinde o şöyle cevap veriyordu: ‘Düşmanlarım bana ne yapabilirler ki? Ben cennetimi yüreğimde saklıyorum. Eğer beni hapsederlerse bu bana halvettir, beni öldürürlerse şehadettir. Beni memleketimden uzaklaştırırlarsa hicrettir.’

İMAM İBN-İ TEYMİYYE’NİN ÖĞRENCİLERİ

Özellikle İmam İbn-i Teymiyye Şam, Mısır, İskenderiye ve Kahire’ye gidip geldiği zaman kendini tamamen ilme verirdi. Halka hitab ediyor ve ilmi münazaralara katılıyordu. Onun bu çalışmaları, gün be gün öğrencilerini artırıyordu. Hafta da üç dört gün halka açık toplantılar yapıyordu. Binlerce insan bu derslere katılıyordu. İmam İbn-i Teymiyye bu dersleri 46 yıl gönül rahatlığıyla halka verdi.

İmam İbn-i Kayyım el-Cevziyye, İmam İbn-i Teymiyye’nin öğrencisiydi ve her zaman hocasıyla birlikte olurdu. O ‘Zadûl Me’ad’ ve “İlamul Muvakki’in” isimli kitaplarında hocasının düşüncelerine sahip çıkmaktadır. Diğer yandan “Et-Tefsirul Azim” ve “El-Bidaye ven-Nihaye” kitaplarının yazarı İbn-i Kesir de İmam İbn-i Teymiyye’nin öğrencisidir.

İMAM İBN-İ TEYMİYYE’NİN ESERLERİ

Tefsir alanında İmamın eserlerini toplayacak olursak üç cilt eder. O kendi yöntemiyle ilgili bir kitap yazmıştır. İmani (akaid) konularında da birçok eser yazmıştır. Bu kitaplardan birkaç tanesi şunlardır: 1-İman Kitabı, 2-İstikamet Kitabı, 3-İktidaus Sırat’ül Müstakim, 4-Furkan Kitabı

RİSALELERİ:

Hemeviyye, Tedmiriyye, El-Vasitiyye, El-Bağdadiyye, El-Ezheriyye, Kaza ve Kader, El-Keylaniyye v.b…

FIKIHLA İLGİLİ ESERLERİ:

Kıyas Risalesi, Nikahul Muhallil, Kitabul Uqud, El Hesbe Risalesi.

Bunların dışında İmamın birçok fetvası ve içtihadı vardır. Fetvaları “El Fetaval Kübra” adlı eserinde toplanmıştır. İmam İbn-i Teymiyye Hicri takvime göre 728 yılında (doğumu H:1328) Şam hapishanesinde vefat etti. Şam’ın halkından ve alimlerinden binlerce insan onun cenazesine gitmişti. Müslümanların yaşadığı her mıntıkada, gıyabında cenaze namazı kılındı.

İmam İbn-i Teymiyye sadece kendi zamanında değil, gelecek zamanlar için de bir direniş, bir takva örneği olmuştur. Diyebiliriz ki düşünce anlamında İslami hareketlerin mücadeleci önderleri onun etkisinde kalmışlardır. Muhammed Abduh, Seyyid Kutub, Mevdudi, Said Havva v.b. gibi büyük alimler onun etkisinde kalmışlardır.